از انگ چه می‌دانیم؟ آیا بیماری کرونا انگ دارد؟
• فردی که دچار بیماری در اثر ویروس کرونا شده بود می‌گفت: رفتار همسایگانم باعث شد که از اینکه شرایطم را با آن‌ها در میان گذاشته بودم، پشیمان شوم.
• در حال حاضر جامعه‌ی جهانی با افراد چینی‌تبار رفتار مناسبی ندارد.
• بیماری که تب داشت، از ترس اینکه دیگران فکر کنند که مبتلا به کرونا است، به پزشک مراجعه نمی‌کرد.
• فردی که از بیماری کرونا بهبودیافته بود، از کارش اخراج شد.
• دوستی برای اطمینان دادن می‌گفت که "نگران نباشید. خوشبختانه کرونا فقط افراد پیر و دارای نقص ایمنی را می‌کشد."
این جملات نشانگر انگ در جوامع انسانی است. انگ یا استیگما بیانگر نگرش‌ها و رفتارهای منفی است که نسبت به یک شخص یا شرایط خاص نشان می‌دهیم. انگ در مورد بیماری‌های روان‌پزشکی، عفونی و پوستی بیشتر دیده می‌شود. انگ و تبعیض می‌تواند در مکان‌های متفاوتی وجود داشته باشد. از خانه گرفته تا جامعه، شغل و رسانه.
همه ما اعتقاداتی داریم که اساس نگرش‌ها و قضاوت‌های ما را تشکیل می‌دهد و بر نحوه تعامل ما با دیگران تأثیر می‌گذارد. وقتی پایه و اساس اعتقادات ما معیوب باشد یا ریشه در اطلاعات غلط یا افسانه داشته باشد، نگرانی ایجاد می‌شود. معمولاً خود فرد نیز انگ را توسعه می‌دهد. اینجاست که شخص به این باور می‌رسد که آنچه گفته می‌شود در موردشان صدق می‌کند. امروزه، گزارش‌های رسانه‌ای همراه با افسانه‌های رایج و تصورات غلط، ترس‌های عمومی را تشدید می‌کند و به توجیه اقدامات شدید برای مهار بیماری عمل می‌کند. اقداماتی که ممکن است توجیه علمی نداشته باشد. نام‌گذاری نیز مهم است (برای مثال آنفولانزای چینی). نام‌گذاری یک بیماری به کشور مبدأ تأکید بر جنبه غیرخودی دارد و ازنظر سیاسی خوشایندتر است.
اما انگ باعث چه چیزی می‌شود؟
• باعث افزایش ترس در جامعه می‌شود.
• افراد مبتلابه بیماری به دنبال مراقبت و درمان نباشند که خود می تواند باعث انتشار بیشتر ویروس شود.
• منجر به خشونت علیه گروه بیمار می‌شود.
• منجر به تبعیض و نادیده گرفتن حقوق انسانی گروه بیمار می‌شود.
• باعث کاهش عزت‌نفس فرد بیمار می‌شود.
اما برای مبارزه با انگ باید چه‌کار کنیم؟
• به خود و دیگران آموزش دهید که می‌توان تغییر ایجاد کرد.
• صحبت کنید و باورهای اشتباه را به چالش بکشید.
• در مورد افرادی که بیمار شده‌اند، قضاوت نکنیم.(به‌عنوان‌مثال نگوییم که چون رعایت نمی‌کرد بیمار شده بود.)
• با همه‌ی آدم‌ها به احترام برخورد کنیم. درجایی که احترام حاکم است، انگ دوام نمی‌آورد.
• به کلماتی که برای توصیف افراد مبتلابه بیماری استفاده می‌کنیم، توجه کنیم (به‌عنوان‌مثال نگوییم فرد کرونایی). از کلمات اهانت‌آمیز دوری‌کنیم.
• در مورد بیماری‌ها اطلاعات داشته باشیم و بدانیم چگونه به آن‌ها پاسخ دهیم.
• یادمان باشد که با افرادی که یک بیماری را تجربه می‌کنند، مهربان باشیم. کارهای کوچک محبت‌آمیز (مثل ارسال پیام) می‌تواند التیام‌بخش باشد.
• به‌جای اینکه به آن‌ها بگوییم چه فکر کنند و چه‌کار کنند، به آن‌ها گوش دهیم. (به‌عنوان‌مثال نگویید، «بیماری را از چه کسی گرفتی؟»)
• دادن اطلاعات دقیق از طریق رسانه‌ها و پرداختن رسانه‌ها به موضوع انگ می‌تواند مفید باشد.
• پزشکان هم باید برای چالش‌های مرتبط با انگ آمادگی داشته باشند.
تهیه مطلب: دکتر مهدیه صالحی، روانپزشک دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران