مراقبت از ذهن به عنوان راهی برای ارتقای سلامت روان
بین ذهن و تن رابطه وجود دارد هر کدام بر دیگری تاثیر گذاشته و از آن تاثیر می پذیرند. البته ذهن تاثیر بیشتری بر روان دارد .اگر ذهن ما آرام باشد اعضای بدن ما هم در آرامش هستند و اگر ذهن ما ناارام و مشوش باشد بدن ما بیمار می شود. در این قسمت به روش هایی برای آرامش ذهن اشاره می شود. اشتغال ذهنی، نگرانی ، نشخوار و وسواس ها عمده ترین عواملی هستند که باعث درگیری ذهنی می شوند و برای پیشگیری از بیماری روانی لازم است در این موارد مداخله ای صورت گیرد.
اشتغال ذهنی
همه چیزهایی که در طول روز ذهن ما را به خود مشغول می کنند اشتغال ذهنی نامیده می شوند. این موارد می توانند مربوط به آینده ، حال یا گذشته باشند و اغلب مسایل و رویداد های روز مره هستند. مانند مسئولیت ها و تکالیفی که باید انجام دهیم، تصمیم گیری ها ، تماس های تلفنی و ملاقات های حضوری با دوستان ومردم. این موارد به طور موقت ذهن ما را مشغول می کنند و به راحتی از ذهن کنار می روند. برای نمونه ذهن تان مشغول تصمیم گیری در باره موضوعی است .آن موضوع را سبک و سنگین کرده و تصمیمی می گیرد در نتیجه ذهن ان آرام می شود مگر آنه تصمیم عجولانه ای بگیرید و به دنبال آن مردد باشید که آیا کارتان را درست انجام داده اید یا خیر. در این موارد بررسی تصمیم های قبلی و تغییر انها کمک کننده است.اگر مشکلات پیش و پا افتاده و یا تکالیف روزمره برای شما اشتغال ذهنی ایجاد می کنند بهتر است با روش حل مسئله انها را حل کنید.
"کار ناتمام" هم می تواند باعث اشتغال ذهنی شود. این اصطلاح را خانم کوبلر راس معرفی کردند. منظور از کارناتمام این است که اتفاقاتی که بار هیجانی دارند رای شما حل نشده باقی بمانند و ذهن تان را درگیر کنند. برای نمونه با یکی از دوستان مشاره می کنید و به شما حرفی می زند ولی پاسخش را نمی دهید و همین موضوع برای شما اشتغال ذهنی ایجاد می کند. برای حل و فصل موارد این چنینی لازم است که با آن فرد صحبت کرده و مشکل را حل کنید.
نگرانی
نگرانی ها افکار منفی در باره آینده هستند که اضطراب برانگیزند. اگر شدت یابند می توانند بر روی عملکرد افراد تاثیر بگذارند. برای رفع نگرانی انها را یادداشت کنید و سپس دنبال راه حل برای مشکلاتی باشید که نگرانی ایجاد کرده اند. تمرین های مراقبه نیز کمک کننده هستند. مشکلات غیرقابل حل که راه حلی ندارند را رها کنید. در صورت شدید بودن نگرانی ها یر نظر روان پزشک دارو مصرف کنید.
نشخوارها
نشخوارها معمولا یاداوری خاطرات منفی در باره گذشته است که با غم و افسردگی همراه هستند. نشخوارها ممکن است شبها قبل از خواب و یا هنگام سحرخیزی به ذهن بیاید. برای رهایی از نشخواهرها سعی کنید شبها قبل از خواب آنها را یادداشت کنید تا با ذهن راحت بخوابید. اگر صبح زود با نشخوار ذهنی بیدار می شوید بهترین راه رهایی از انها نگارش است. نگارش نشخوارها از شدت انها کم می کند. با وجود این اگر همچنان نشخوارها شدید هستند با روان پزشک ملاقات کنید و دارو بگیرید.
افکار وسواسی
افکار وسواسی افکار ضطراب برانگیزی هستند که به زور و به کرات به ذهن ما می ایند و باعث تنش ذهنی می شوند و تلاش ما برای بیرون انداختن انها بی فایده است. در صورتی که شدت انها خفیف و متوسط هست می توانید با فنون روان شناختی بر انها غلبه کنید اما اگر شدید هستند در این صورت باید زیر نظر روان پزشک دارو مصرف کنید. مراقبه یکی از فنونی است که باعث کاهش وسواس ها می شوند. نگارش وسواس ها، دست از مبازه برداشتن و پذیرش انها از جمله راههایی برای مقابله با وسواس ها به شمار می روند.
دکتر شهربانو قهاری
عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان