برگزاری نشست هم اندیشی با پلیس مبارزه با مواد مخدر

نشست هم اندیشی با پلیس مبارزه با مواد مخدر در دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان- انستیتو روانپزشکی تهران؛ نشست هم اندیشی با موضوع " تبیین ملاحظات حقوقی و تدوین مداخلات قضایی-انتظامی لازم جهت کاهش آسیب های بهداشتی-اجتماعی پاتوق های مواد ایران" با حضور کارشناسان پلیس مبارزه با مواد مخدر فاتب و اعضای هیئت علمی گروه اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی ایران روز چهارشنبه چهارم اسفند ماه سال جاری در تالار اندیشه دانشکده برگزار گردید.

در ابتدای نشست دکتر صابری زفرقندی، مدیر گروه اعتیاد، ضمن خیرمقدم به کارشناسان محترم پلیس مبارزه با مواد مخدر فاتب در نشست و تشکر از استقبال و همکاری ایشان در بررسی علمی مسئله پاتوق های مواد اظهار داشت:

یکی از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم بحث پاتوق های مواد است. جایی که در آن مواد روان گردان خرید و فروش شده و گاها مصرف کنندگان مواد در آن سکنی گزیده و زندگی می کنند. یکی از دغدغه های نیروی انتظامی و پلیس مبارزه با مواد مخدر، پاتوق های مواد می باشد که مکررا آن را پاکسازی کرده اما مصرف کنندگان مواد مجدداٌ به آن مراجعه می کنند. تجارب فعلی کشور حاکی است که پاتوق های فروش و مصرف مواد روانگردان تا فراهم نشدن مقدمات آن، قابل حذف کامل و دائم نیستند و به صورت غیر قابل اجتنابی تداوم خواهند داشت. نتیجه برخورد قهری با پاتوق های مواد، تبدیل پاتوق های بزرگ به کوچک و پراکنده شدن آن ها در سطح شهرها است. همچنین، این موضوع، خدمات رسانی در پاتوق ها با هدف کاهش بار اعتیاد را با چالش های متعددی مواجه می کند. زیرا ارائه برخی خدمات بهداشتی، حمایتی، و کاهش آسیب و رویه های انتظامی و قضایی لازم برای آن، مغایر با قوانین و مقررات فعلی مبارزه با مواد است. در نتیجه، شاهد مشکلاتی در ارائه خدمات به پاتوق ها هستیم که به دلیل تعارض ماموریت های نهادهای قضایی-انتظامی با ارائه دهندگان خدمات سلامت به وجود آمده اند. در این راستا، مطالعه تحقیقاتی نیز در دانشگاه علوم پزشکی ایران در حال انجام است. پیشنهاد ما در بحث پاتوق ها این است که آن ها را مدیریت کرده، نظارت انتظامی در محل متمرکز، حقوق اولیه مصرف کنندگان مواد رعایت، و خدمات درمانی و بهداشتی در اختیار آن ها قرار گیرد. سوال این است که:

آیا با اجرای این پیشنهاد موافق بوده و در صورت موافقت، چه موانع قانونی برای آن ممکن است وجود داشته باشد؟

در صورتی که نیروی انتظامی قصد ارائه خدمات در این پاتوق ها را داشته باشد به چه قوانینی نیاز دارد؟

در ارائه خدمات به پاتوق ها توسط سایر سازمان ها و نهادهای دخیل، چه مشکلات و معارضات قانونی وجود دارد؟

پاسخ کارشناسان پلیس مبارزه با مواد مخدر فاتب:

اگر پاتوق های تهیه و مصرف مواد تا به حال ریشه کن نشده اند، نیاز است که علل آن بررسی شود. ریشه کن نشدن پاتوق ها، دلیلی بر به رسمیت شناختن و موجودیت دادن به پاتوق های مواد نیست. در قانون مبارزه با مواد مخدر، تهیه، توزیع، خرید، و فروش مواد مخدر و روانگردان، جرم انگاری شده و نیروی انتظامی را مکلف به برخورد و مبارزه با توزیع کنندگان و فروشندگان مواد مخدر نموده است. همچنین بر اساس ماده 14 قانون مبارزه با مواد مخدر در مورد دایر کردن یا اداره مکانی به منظور استعمال مواد مخدر یا رونگردان های صنعتی غیردارویی نیز جرم انگاری شده و مرتکب جرم، به مجازات حبس، شلاق، جزای نقدی، و انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم خواهد شد. بر اساس این ماده قانونی، پلیس وظیفه دارد از شکل گیری چنین اماکنی جلوگیری نماید. لازم به ذکر است که تعریفی که پلیس از پاتوق های مواد دارد با تعریفی که شما (ارائه دهندگان خدمات سلامت) در ذهن دارید، متفاوت است. از دیدگاه پلیس، پاتوق های مواد محلی هستند که در آن جرایم متعددی رخ می دهد. در پاتوق ها، پاتوق گردان ها حضور دارند که علاوه بر مصرف و فروش مواد مخدر، جرایم اخلاقی نیز در آن رخ می دهد و نیازمند ورود پلیس به این حوزه است. طرح تحقیقاتی که دانشگاه علوم پزشکی ایران پیگیری می کند در بعضی کشورهای دنیا از جمله بیرمنگام انگلیس اعمال شده است و منظقه ای به همین منظور در نظر گرفته اند. اما این طرح در ایران جواب نمی دهد. اگر ما واقعا به دنبال خدمات رسانی به مصرف کنندگان مواد هستیم لازم است که:

• برای نگهداری و بازپروری مصرف کنندگان مواد متجاهر، ظرفیت ایجاد شود.
• مصرف کنندگان مواد جمع آوری و بازپروری شوند.
• روش ها و شیوه های ترک اعتیاد در مراکز بازپروری اصلاح شود.
• خدمات، و امکانات رفاهی، و بهداشتی در مراکز بازپروری و ترک اعتیاد ارائه شوند.   
• مراقبت های پس از درمان به درستی اعمال شود.
• حرفه آموزی و اشتغال زایی صورت پذیرد.
• با آموزش و فرهنگ سازی، از گرایش افراد جدید به اعتیاد پیشگیری شود.

در این صورت، دیگر پاتوق های مواد برای فروشندگان مواد مخدر و روان گردان، صرفه اقتصادی نخواهد داشت و عملا از بین خواهند رفت. دستگاه ها و سازمان های مختلفی در ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری عضو هستند که هر کدام در این خصوص وظایفی بر عهده دارند و باید به وظایف خود عمل کرده و پاسخ گو باشند.

همچنین، موقعیت محیطی و جغرافیایی خاص منطقه نیز در شکل گیری پاتوق های مواد موثر است. آلونک ها، خرابه ها، مناطق صعب العبور، و خانه های قدیمی و رها شده، محیط را برای تبدیل شدن به پاتوق های مواد مستعد می نماید. می توان با تغییر جغرافیایی و بهسازی محیطی به صورت آسفالت و خیابان کشی، و افزایش روشنایی معابر، محل را تغییر کاربری داد و به پارک و فضای سبز جهت استفاده خانواده ها تبدیل کرد. بنابراین از دیدگاه پلیس که ضابط قوه قضائیه می باشد، هویت بخشی به یک مکان که به توزیع و مصرف مواد مخدر و روان گردان اشتهار پیدا کند، امکان پذیر نیست. مطالبات مردمی نیز این اجازه را نمی دهد. مردم از نیروی انتظامی و پلیس مبارزه با مواد مخدر مطالبه دارند. در کشور ما راه اندازی مراکزی به عنوان پاتوق های مصرف مواد مخدر و ارائه خدمات به آن، به هیچ وجه به لحاظ فرهنگی و مذهبی مورد پذیرش نیست.

در نتیجه از دیدگاه پلیس مبارزه با مواد مخدر، هویت بخشی به مکانی که به عنوان توزیع و مصرف مواد مخدر اشتهار پیدا کند، امکان پذیر نیست. زیرا با مطالبات مردمی، و اعتقادات دینی و مذهبی مردم سازگاری ندارد، و اگر مقرر است خدماتی به افراد مصرف کنندگان مواد ارائه شود بهتر است در مراکز بازپروری و ترک اعتیاد ارائه شود. روش های ترک اعتیاد اصلاح گردد، و با راه اندازی دهکده های سلامت، حرفه آموزی، و اشتغال زایی برای مددجویان بهبود یافته، امکان بازگشت آن ها به جامعه فراهم گردد. زیرا با کاهش جمعیت افراد مصرف کننده مواد عملا پاتوق های مواد کارکرد خود را از دست داده و از بین خواهند رفت.

تهیه خبر: دکتر سحر عشرتی

تهیه عکس: سیدحسین سیدمحمدی